Hội chứng trào ngược dạ dày thực quản: Nguy cơ tiềm ẩn và cách phòng ngừa hiệu quả

(GERD) - Hội chứng trào ngược dạ dày thực quản là bệnh lý khá phổ biến, liên quan đến đường tiêu hóa. Tỷ lệ người Việt Nam bị trào ngược dạ dày thực quản hiện nay khá cao, song phần lớn trong số đó đều chủ quan, không đi khám hay tự mua thuốc uống ở nhà. Và không biết rằng, hội chứng trào ngược dạ dày thực quản cũng tiềm ẩn nhiều yếu tố nguy cơ, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.

Nguy cơ tiềm ẩn từ hội chứng trào ngược dạ dày thực quản (GERD) 

Theo thống kê năm 2022 của Hội Nội khoa Việt Nam, hiện nước ta có khoảng 7 triệu người bị trào ngược dạ dày - thực quản. Song trong đó có khoảng 60% người bệnh không điều trị kịp thời dẫn đến biến chứng nguy hiểm.

Không chỉ dừng lại ở việc bất tiện trong cuộc sống và gây khó chịu, đây là những nguy cơ nghiêm trọng bạn có thể gặp phải khi mắc hội chứng trào ngược dạ dày thực quản.

Biểu hiện ngoài thực quản

Hội chứng trào ngược dạ dày thực quản (GERD) không chỉ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng bên ngoài thực quản. Các biểu hiện này bao gồm:

• Mòn răng: Axit từ dạ dày có thể trào ngược lên miệng, làm mòn men răng, gây ra tình trạng ê buốt và làm tăng nguy cơ sâu răng.

• Viêm họng: Sự kích thích từ axit trào ngược gây viêm nhiễm và đau rát ở vùng họng, khiến người bệnh cảm thấy khó nuốt và đau khi nuốt.

• Viêm thanh quản: Axit dạ dày có thể kích thích thanh quản, dẫn đến viêm nhiễm và sưng đau. Triệu chứng này thường làm người bệnh khàn giọng hoặc mất giọng.

• Khàn giọng: Axit trào ngược làm tổn thương dây thanh quản, dẫn đến khàn giọng hoặc thay đổi giọng nói.

• Loét dây thanh: Viêm nhiễm do axit có thể gây loét và tổn thương dây thanh quản, làm ảnh hưởng đến giọng nói và gây đau khi nói.

• Viêm tai giữa: Trào ngược axit có thể lan tới vùng tai, gây viêm nhiễm và đau tai, làm giảm thính lực và gây khó chịu.

• Ho kéo dài: Ho mạn tính thường gặp ở những người bị GERD do kích thích liên tục từ axit trào ngược lên cổ họng và phổi.

• Hen suyễn: Axit dạ dày trào ngược có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng hen suyễn hoặc thậm chí gây ra bệnh hen ở những người chưa từng mắc bệnh trước đó.

• Viêm phổi: Axit trào ngược có thể hít vào phổi, gây viêm phổi và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng phổi.

• Tổn thương phổi vĩnh viễn: Trong một số trường hợp trào ngược axit mạn tính, axit có thể gây tổn thương phổi nghiêm trọng như xơ hóa phổi hoặc giãn phế quản, làm giảm chức năng hô hấp và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Những biểu hiện ngoài thực quản này không chỉ làm suy giảm chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách GERD là rất quan trọng để tránh các vấn đề sức khỏe nêu trên.

Loét thực quản

Axit từ dạ dày trào ngược và đi vào thực quản liên tục, lâu dài sẽ gây tổn thương lớp niêm mạc thực quản, gây viêm nhiễm và thậm chí là loét thực quản.

Hẹp và sẹo thực quản

Thực quản sau khi bị tổn thương, tới lúc lành sẽ gây ra những nếp sẹo bên trong thực quản, từ đó làm tắc nghẽn nặng, khiến cho thức ăn bị kẹt trong thực quản.

Việc trào ngược axit, thực quản bị tổn thương rồi sau đó lành lại và gây ra sẹo diễn ra liên tục khiến thực quản càng ngày càng hẹp. Lâu dài khiến việc ăn uống trở nên khó khăn và đau đớn hơn.

Barrett thực quản

Ước tính hiện nay cứ 10 người sẽ có 1 người bị hội chứng trào ngược dạ dày thực quản sẽ phát triển thành barrett thực quản. Đây là hệ quả của việc lớp lót thực quản bị tổn thương liên tục do trào ngược dạ dày thực quản gây ra. Barrett thực quản là một tổn thương tiền ung thư thực quản. Tình trạng niêm mạc thực quản chuyển từ tế bào vảy bình thường thành tế bào hình trụ, những tế bào hình trụ này sẽ tiến tiến triển thành tế bào có khả năng chế tiết (tương đồng với tế bào ruột). Từ đó gây ra tình trạng loạn sản ở thực quản và ung thư thực quản.

Ung thư thực quản

Hiện có 2 loại ung thư thực quản chính:

• Ung thư biểu mô tuyến

• Ung thư biểu mô tế bào vảy

Và yếu tố nguy cơ chính của ung thư thực quản là đến từ bệnh barrett thực quản. Ước tính, cứ 10 – 20 người bị barrett thực quản thì sẽ có 1 người bị ung thư thực quản sau 10 – 20 năm. Ung thư thực quản gây ra tình trạng khó nuốt, khó tiêu, giảm cân không rõ nguyên nhân, ho dai dẳng, khàn tiếng , nôn mửa…

Cách phòng ngừa hội chứng trào ngược dạ dày thực quản

Để bảo vệ bản thân khỏi những biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, thậm chí là tính mạng từ hội chứng trào ngược dạ dày thực quản, mỗi người nên bắt đầu phòng tránh bệnh từ sớm.

Phòng bệnh đúng cách

Nên tuân thủ những điều sau để giữ bản thân không trở thành đối tượng nguy cơ bị trào ngược dạ dày thực quản tác động:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Bởi béo phì cũng là nguyên nhân gây trào ngược axit do gây áp lực lên dạ dày.

• Bỏ thuốc lá: Lý do là vì thuốc lá làm giảm khả năng hoạt động của cơ thắt thực quản.

• Khi ăn nên ăn uống lành mạnh, dinh dưỡng, ăn đủ bữa. Trong lúc ăn thì ăn từ từ, nhai kỹ, tránh ăn quá nhanh và ăn quá no mỗi bữa.

• Không sử dụng các loại thực phẩm, đồ uống dễ gây trào ngược như đồ dầu mỡ, lên men, nước ngọt, bia rượu, caffeine, socola… 

• Khi ngủ nên kê cao đầu giường để tránh bị trào ngược. Sau khi ăn cũng tránh nằm xuống ngay mà nên đợi ít nhất 2 tiếng.

• Tránh mặc quần áo quá chật, bó sát vì có thể gây ra áp lực lên bụng và cơ thắt thực quản.

Điều trị đúng cách

Khi nghi ngờ bản thân mắc hội chứng trào ngược dạ dày thực quản, nên sớm đến cơ sở y tế để kiểm tra, thăm khám. Thông qua quá trình thăm khám, giúp bác sĩ chẩn đoán tình trạng của người bệnh để đưa ra lời khuyên hợp lý.

Khi biết bản thân bị trào ngược dạ dày thực quản, nên chấp hành đúng phác đồ điều trị mà bác sĩ đưa ra. Bác sĩ có thể khuyên người bệnh nên điều chỉnh lối sống và sử dụng theo đơn thuốc phù hợp trước. Trong trường hợp bệnh không đáp ứng thuốc, có thể sẽ chỉ định phẫu thuật để điều trị bệnh.