Hiểu rõ về trào ngược axit dạ dày

Trào ngược axit ở Việt Nam hiện có khoảng 7 triệu người mắc phải, trong đó 60% không điều trị đúng cách và 70% người bệnh bị tái phát chỉ trong vòng 1 năm. Vậy loại bệnh này là gì, vì sao lại có những con số này. Cùng Dược Sao Mai hiểu rõ hơn về bệnh trào ngược axit dạ dày.

Trào Ngược Axit Dạ Dày là Gì?

Trào ngược axit dạ dày, hay còn gọi là trào ngược dạ dày, được biết đến với tên tiếng Anh là GERD (Gastroesophageal reflux disease), là một loại bệnh tiêu hóa mạn tính. Đây là hiện tượng mà thức ăn và dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản và họng thanh quản. Do tính axit của dịch vị này, trào ngược axit dạ dày có thể gây khó chịu, kích ứng và làm viêm niêm mạc ở khu vực này.

 

Nguyên Nhân Gây Trào Ngược Axit Dạ Dày

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mắc bệnh trào ngược dạ dày. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, có hai nguyên nhân chính gây ra bệnh này là từ vấn đề ở dạ dày và thực quản.

1. Trào Ngược Axit Dạ Dày Do Bất Thường ở Thực Quản:

• Do sự bất thường ở cơ thắt dưới thực quản, một cơ chế quan trọng để ngăn dịch vị và thức ăn từ dạ dày trào ngược lên.
• Sự tác động của dịch vị đến thực quản bị giảm do axit dạ dày trung hòa với dịch ở thực quản, nước bọt, gây ra hiện tượng trào ngược axit dạ dày.

2. Trào Ngược Axit Dạ Dày Do Bất Thường ở Cơ Hoành:

• Cơ hoành là hệ thống ngăn cách ổ bụng và phần ngực. Khi cơ hoành bị thoát vị, cơ hoành và cơ thắt dưới không ở cùng một vị trí và không có sự thống nhất trong hoạt động, tạo điều kiện cho axit dạ dày trào ngược lên.

3. Trào Ngược Axit Dạ Dày Do Bất Thường ở Dạ Dày:

• Một trong những bất thường phổ biến ở dạ dày gây trào ngược axit dạ dày là do thức ăn không được tiêu hóa và bị tồn lại trong dạ dày vì những nguyên nhân khác nhau.

4. Bệnh Liên Quan Đến Dạ Dày và Lực Tác Động Đến Ổ Bụng Lớn:

• Một số bệnh lý như ung thư dạ dày, viêm loét dạ dày, hẹp môn vị, đau dạ dày cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ trào ngược axit dạ dày ở người bệnh.
• Ngoài ra, những tình huống như ho lâu ngày, hắt hơi, gập bụng... cũng có thể tạo áp lực lớn cho ổ bụng, gây ra trào ngược axit dạ dày.

Các Lý Do Khác Gây Trào Ngược Axit Dạ Dày

Ngoài 2 nguyên nhân chính đã đề cập ở trên, còn một số yếu tố khác cũng đóng vai trò làm tăng nguy cơ mắc chứng trào ngược dạ dày:

1. Thừa Cân, Béo Phì:

• Cân nặng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh trào ngược axit dạ dày. Áp lực từ cân nặng lớn đến vùng bụng và cơ thắt thực quản dưới cũng làm tăng nguy cơ mắc chứng bệnh này.

2. Chế Độ Dinh Dưỡng Không Phù Hợp:

• Thói quen ăn uống không khoa học như bỏ bữa, ăn nhiều đồ ăn chế biến sẵn, đồ dầu mỡ, ăn quá no, ăn thức ăn có tính axit (chanh, cam khi đói, đồ chua…), sử dụng nhiều bia rượu, thuốc lá… cũng là yếu tố gây nguy cơ cao bị trào ngược axit dạ dày.

3. Thói Quen Sinh Hoạt Không Tốt:

• Nằm hoặc đi ngủ sau khi ăn, vận động mạnh khi vừa ăn no… đều có thể gây trào ngược axit dạ dày.

Triệu Chứng của Bệnh Trào Ngược Axit Dạ Dày

Trào ngược axit dạ dày có thể phân chia thành trào ngược sinh lý và trào ngược bệnh lý:

• Trào ngược sinh lý: Hiện tượng trào ngược chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, ít tần suất và không gây ra triệu chứng khó chịu nào đáng kể.
• Trào ngược bệnh lý: Hiện tượng trào ngược xảy ra thường xuyên, kéo dài và có thể gây ra một số triệu chứng lâm sàng ở nhiều mức độ khác nhau.

Triệu Chứng của Trào Ngược Axit Dạ Dày

Để nhận biết liệu bạn có bị trào ngược axit dạ dày hay không, có thể quan sát những dấu hiệu sau đây:

1. Ợ Hơi, Ợ Nóng, Ợ Chua:

• Cảm giác ợ hơi, ợ nóng, ợ chua thường xuất hiện khi ăn no, đầy bụng, khó tiêu, đặc biệt là khi nằm ngủ, đặc biệt vào ban đêm.

2. Buồn Nôn, Nôn:

• Tình trạng này có thể xảy ra bất kỳ lúc nào nhưng thường nặng nhất vào ban đêm do tư thế ngủ và hoạt động mạnh mẽ của hệ thần kinh phó giao cảm.

3. Đau Tức Ngực Thượng Vị:

• Bạn có thể cảm nhận một cảm giác như bị đè ép, thắt ở vùng ngực phía trên, thậm chí lan ra sau lưng và cánh tay.

4. Khó Nuốt:

• Do axit dạ dày gây phù nề và sưng tấy, làm hẹp đường kính thực quản, gây ra cảm giác khó nuốt.

5. Khàn Giọng và Ho:

• Dây thanh bị tổn thương khi tiếp xúc thường xuyên với axit dạ dày, có thể gây ra khàn giọng, thay đổi giọng nói hoặc thậm chí mất giọng.

6. Miệng Tiết Nhiều Nước Bọt:

• Đây là cơ chế tự bảo vệ của cơ thể ở vùng miệng, nhằm trung hòa lượng axit trào lên từ dạ dày.

Biến Chứng của Trào Ngược Axit Dạ Dày

Khi nhận thấy bản thân có các triệu chứng của bệnh trào ngược axit dạ dày, việc đến cơ sở y tế để được thăm khám và kiểm tra chính xác tình trạng bệnh là rất quan trọng. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và hướng dẫn điều trị phù hợp. Nếu không chú ý đến, trào ngược axit dạ dày có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:

1. Viêm, Loét Thực Quản:

• Khi dịch dạ dày trào lên ngày càng thường xuyên, axit dạ dày ăn mòn niêm mạc thực quản và gây ra viêm loét. Người bệnh có thể cảm nhận đau ngực, buồn nôn, không thèm ăn, đặc biệt là đau sau xương ức khi ăn uống.

2. Hẹp Thực Quản:

• Quá trình này diễn ra khi trào ngược axit dạ dày gây ra các vết trợt loét và đau rát ở cổ họng. Các vết loét này khiến mô sẹo phát triển, làm thực quản hẹp đi, gây khó nuốt và vướng nghẹn ở cổ.

3. Vấn Đề về Hô Hấp:

• Khi axit dạ dày trào lên đường hô hấp, có thể gây viêm họng, viêm mũi xoang, viêm phế quản, viêm phổi... Triệu chứng có thể bao gồm chảy nước mũi sau, ho, khò khè, khàn giọng.

4. Barrett Thực Quản:

• Barrett thực quản, còn gọi là tiền ung thư thực quản, là một biến chứng nguy hiểm và tăng nguy cơ mắc ung thư thực quản. Đôi khi không có triệu chứng rõ ràng và chỉ được phát hiện thông qua nội soi và sinh thiết.

5. Ung Thư Thực Quản:

• Ung thư thực quản do trào ngược axit dạ dày thường gặp ở những người trên 50 tuổi. Ban đầu, không có triệu chứng rõ ràng, nhưng khi xuất hiện các vấn đề như chảy máu thực quản, đau sau xương ức, khàn tiếng, sụt cân và đau dai dẳng, tức là ung thư đã phát triển.

 

Cách Phòng Ngừa và Điều Trị Trào Ngược Axit Dạ Dày

Cách Phòng Ngừa:

1. Thay Đổi Lối Sống và Dinh Dưỡng:

   • Hạn chế thức ăn có chất axit như chanh, cà chua, cà phê.
   • Tránh ăn quá no và ăn trước khi đi ngủ.
   • Tăng cường hoạt động thể chất đều đặn.
   • Giữ cân nặng ở mức lý tưởng để giảm áp lực lên dạ dày và thực quản.

2. Thay Đổi Thói Quen Ăn Uống:

   • Ăn nhỏ mỗi bữa, nhưng tăng tần suất ăn.
   • Ăn chậm và nhai thức ăn kỹ để giúp tiêu hóa tốt hơn.
   • Tránh ăn đồ chứa nhiều dầu mỡ, đồ chiên, thức ăn nhanh.

3. Thay Đổi Thói Quen Sinh Hoạt:

   • Không nằm ngay sau khi ăn.
   • Giữ tư thế ngủ thoải mái, nâng đầu giường lên khi ngủ để tránh trào ngược axit vào ban đêm.
   • Hạn chế thuốc lá và cồn.

Điều Trị:

• Dùng Thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc như các loại thuốc chống axit, thuốc làm giảm tiết axit để giảm triệu chứng.

• Thực Hiện Các Xét Nghiệm: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm như siêu âm dạ dày, nội soi để xác định tình trạng và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

• Phẫu Thuật (Trong Trường Hợp Nghiêm Trọng): Đối với trường hợp nặng, không phản ứng với điều trị thuốc, phẫu thuật có thể được xem xét để sửa chữa hoặc tạo ra một van ở dạ dày.

Tại Sao Nên Điều Trị Kịp Thời?

Nếu không chăm sóc và điều trị trào ngược axit dạ dày, biến chứng có thể trở nên nguy hiểm, bao gồm:

• Ung thư thực quản: Mặc dù hiếm, nhưng có thể xảy ra nếu không điều trị kịp thời.
• Hẹp thực quản: Gây khó khăn trong việc nuốt và tiêu thụ thức ăn.
• Viêm thực quản và loét: Gây đau đớn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Kết Luận

Việc phòng ngừa và điều trị trào ngược axit dạ dày là rất quan trọng để giữ cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào liên quan, hãy thăm khám bác sĩ để nhận được sự tư vấn và điều trị đúng đắn.