Ho do trào ngược: Nguyên nhân và cách điều trị

Ho do trào ngược là triệu chứng phổ biến của trào ngược dạ dày. Tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị ho do trào ngược hiệu quả trong bài viết này.

 

1. Ho do trào ngược là gì?

Ho do trào ngược là triệu chứng phổ biến xuất phát từ bệnh lý trào ngược dạ dày - thực quản (GERD). Khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, nó có thể kích thích dây thần kinh cảm giác ở cổ họng và dẫn đến ho mãn tính. Đây là hiện tượng khá phổ biến, đặc biệt ở những người bị bệnh lý dạ dày.

Thường thì người bệnh có thể cảm thấy khó chịu trong cổ họng, ho khan hoặc ho có đờm, đặc biệt là sau bữa ăn hoặc khi nằm xuống. Ho do trào ngược có thể làm suy giảm chất lượng cuộc sống, gây ảnh hưởng không nhỏ đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày.

2. Các triệu chứng của ho do trào ngược

Để nhận biết ho có phải do trào ngược hay không, bạn cần chú ý các triệu chứng đặc trưng sau đây:

• Ho khan kéo dài: Đây là dấu hiệu điển hình, đặc biệt ho nhiều vào ban đêm và sau khi ăn.
• Khó chịu ở cổ họng: Cảm giác như có vật gì đó vướng ở cổ, gây cảm giác muốn khạc đờm liên tục.
• Khàn tiếng: Ho do trào ngược axit có thể làm tổn thương dây thanh quản, gây khàn giọng.
• Đau ngực: Cảm giác đau rát hoặc tức ngực là một dấu hiệu khác, thường bị nhầm lẫn với các vấn đề về tim.
• Khó thở: Trong một số trường hợp, ho do trào ngược có thể làm khó thở, nhất là khi bạn nằm.

3. Nguyên nhân gây ho do trào ngược

a. Chức năng cơ vòng thực quản dưới suy yếu

Cơ vòng thực quản dưới (LES) là cơ quan chịu trách nhiệm giữ cho axit dạ dày không trào ngược lên thực quản. Khi cơ này yếu đi, axit sẽ dễ dàng trào ngược, gây ra các triệu chứng như ho và đau ngực. Yếu cơ vòng thực quản có thể do nhiều yếu tố như:

• Tuổi tác: Theo thời gian, cơ vòng thực quản dưới có thể bị suy giảm chức năng.
• Tiền sử bệnh lý: Người từng mắc các bệnh lý về dạ dày, thực quản có nguy cơ cao bị suy giảm chức năng LES.

b. Chế độ ăn uống và lối sống không lành mạnh

Chế độ ăn uống giàu chất béo, đồ ăn cay nóng, và các thói quen sinh hoạt xấu như ăn khuya, ăn no trước khi ngủ đều có thể là nguyên nhân dẫn đến ho do trào ngược. Một số loại thực phẩm và đồ uống nên tránh bao gồm:

• Thức ăn cay, nhiều dầu mỡ
• Cà phê, trà đen, rượu, bia
• Đồ uống có ga và các loại nước ngọt

c. Stress và căng thẳng

Stress có thể gây ra tình trạng tăng sản xuất axit trong dạ dày, làm trầm trọng hơn các triệu chứng trào ngược. Khi bạn căng thẳng, dạ dày của bạn sẽ sản sinh nhiều axit hơn, làm tăng nguy cơ axit trào ngược vào thực quản.

d. Yếu tố nội tiết

Một số phụ nữ trong thời kỳ mang thai có nguy cơ cao bị ho do trào ngược do sự thay đổi nội tiết và áp lực từ thai nhi gây ra. Thường thì sau khi sinh, các triệu chứng này sẽ giảm dần.

4. Cách điều trị ho do trào ngược

a. Thay đổi chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt

Cải thiện lối sống và chế độ ăn uống là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong việc điều trị ho do trào ngược. Những thay đổi bao gồm:

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa lớn, bạn nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.
• Không nằm ngay sau khi ăn: Chờ ít nhất 2-3 giờ sau khi ăn rồi mới nằm.
• Giảm cân nếu thừa cân: Béo phì là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
• Tránh thực phẩm kích thích: Hạn chế các loại đồ ăn, thức uống có thể làm tăng nguy cơ trào ngược như rượu, cafe, thức ăn cay nóng.

b. Sử dụng thuốc điều trị

Trong trường hợp thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát triệu chứng, bạn có thể sử dụng một số loại thuốc sau:

• Thuốc kháng axit: Nhóm thuốc này giúp trung hòa lượng axit trong dạ dày, giảm cảm giác ợ nóng và ho.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Đây là loại thuốc giúp giảm sản xuất axit, làm giảm triệu chứng trào ngược hiệu quả.
• Thuốc chẹn H2: Giúp giảm sản xuất axit dạ dày trong thời gian dài hơn so với thuốc kháng axit thông thường.

c. Sử dụng sản phẩm hỗ trợ

Ngoài thuốc, sử dụng các sản phẩm hỗ trợ như xịt họng Larigas có thể giúp làm giảm triệu chứng đau rát họng do axit trào ngược. Sản phẩm này có tác dụng bảo vệ niêm mạc họng khỏi sự kích thích của axit, từ đó giảm ho hiệu quả.

d. Phẫu thuật

Nếu các biện pháp trên không hiệu quả, bác sĩ có thể khuyến nghị phẫu thuật. Phẫu thuật thường được áp dụng cho những bệnh nhân bị ho do trào ngược mãn tính hoặc những trường hợp LES quá yếu. Nissen fundoplication là một phương pháp phổ biến giúp tăng cường chức năng của cơ vòng thực quản dưới, ngăn axit trào ngược.

5. Cách phòng ngừa ho do trào ngược

Phòng ngừa ho do trào ngược là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu nguy cơ bệnh tái phát. Một số biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống đúng giờ, hạn chế các thực phẩm gây kích thích.
• Thực hiện thói quen sống khoa học: Tránh căng thẳng, không hút thuốc lá và duy trì cân nặng ổn định.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước không chỉ giúp tiêu hóa tốt hơn mà còn giảm nguy cơ trào ngược axit.

6. Các câu hỏi thường gặp về ho do trào ngược

Ho do trào ngược có nguy hiểm không?

Mặc dù ho do trào ngược không phải là bệnh lý nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu không điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm thực quản, viêm họng mãn tính, hoặc thậm chí ung thư thực quản.

Ho do trào ngược kéo dài bao lâu?

Thời gian ho do trào ngược kéo dài phụ thuộc vào nguyên nhân và phương pháp điều trị. Với các biện pháp điều trị thích hợp, bạn có thể kiểm soát triệu chứng trong vài tuần đến vài tháng. Tuy nhiên, một số trường hợp mãn tính có thể kéo dài suốt đời nếu không được điều trị đúng cách.

Làm thế nào để giảm triệu chứng ho nhanh chóng?

Để giảm ho do trào ngược nhanh chóng, bạn có thể:

• Sử dụng thuốc kháng axit ngay sau khi ăn để trung hòa axit dạ dày.
• Uống nước ấm hoặc trà thảo dược để làm dịu cổ họng.
• Ngồi thẳng hoặc đứng sau khi ăn ít nhất 30 phút để giảm áp lực lên dạ dày.